Atmî (Atma/Otmî) konfederasyonu, Malatya–Pazarcık–Besni–Adıyaman hattına yayılan ve kökleri yüzyıllar öncesine uzanan bir Kürt toplumsal örgütlenmesidir.
Atmîler, yüzyıllardır Antep’in kuzeyi ile Arguvan, Pazarcık ve çevresinde kurdukları köylerde bugün hâlâ varlıklarını sürdürmektedirler.
Atmîler de Reşwan konfederasyonu gibi hem Alevi hem Sünni inanca sahip kürtlerden meydana gelmektedir.
Onlar türkler bölgeye geldiklerinden bu yana Yörük Türk topluluklarıyla yan yana bir yaşam sürdürmekteler.
Yaylak–kışlak geçişleri, hayvancılık yolları ve pazar ilişkileri Atmîlerle Yörükler arasında sürekli bir temas yarattı.
Buna rağmen Atmîler, Kürt kimliğini, dilini ve toplumsal örgütlenmesini günümüze kadar güçlü biçimde koruyan bir yapı olarak varlığını sürdürdü.
20. yüzyılın ikinci yarısından itibaren ekonomik nedenler, tarım ve hayvancılığın gerilemesi ve bölgesel eşitsizlikler ve Maraş katliaminin da etkisiyle Atmî nüfusunun önemli bir kısmı metropollere ve Avrupa ve Japonya ya kadar göç etti.
Atmî konfederasyonunun tarihsel hafızasında öne çıkan figürlerden biri Karayılan'dır.
Onun önemi, bireysel kahramanlık anlatılarından çok, Atmîlerin Cumhuriyet’in kuruluş dönemindeki mücadelelerde oynadığı rolü temsil etmesinden gelir.
Antep savunması sırasında Atmî konfederasyonu, Karayılan’ın etrafında toplanan 82 gönüllü Kürt yiğidiyle şehrin direnişine katıldı.
Bu katkı, Güney cephesindeki Kürt konfederasyonlarının Cumhuriyet’in kuruluş sürecinde nasıl aktif bir yer tuttuğunu gösteren somut bir örnek olarak hafızalara kazındı.
Kürlerin hafızasında acı bir yer tutan olaylardan biri ise Antep’teki “Kürt Tepe” adının usulca “Türk Tepe” olarak değiştirilmesidir.
Bu değişiklik, yalnızca bir yer adının dönüşümü değil; bölgedeki Kürt varlığının görünmez kılınmasına yönelik daha geniş bir politikanın sembolik bir parçası olarak görülür.
Karayılan’ın Antep savunmasındaki rolü düşünüldüğünde, bu isim değişikliği Atmîler için daha da derin bir anlam taşır.
Bugün Atmî konfederasyonu, hem kendi coğrafyasında hem de diaspora alanlarında tarihsel sürekliliğini, kültürel kimliğini ve toplumsal dayanışmasını koruyan canlı bir Kürt topluluğudur.
Karayılan ise bu büyük yapının yalnızca bir sayfası; Atmîlerin kolektif tarihinin içinden çıkan bir liderdir
Kommentare